Naggwa sa 2023 Annual Audit Report sang Commission on Audit (COA) para sa Department of Public Works and Highways (DPWH) ang P783,529,617.36 nga advance payments sa mga kontratista nga tubtob sa karun wala pa mabawi.
Ang mga pondo ang para sa 353 nga infrastructure projects nga natapos, terminated ukon nagahulat sang terminasyon sang kontrata.
Ginpaandam sang COA nga ini ang paglapas sa Revised Implementing Rules and Regulations (IRR) sang RA No. 9184 kag nagatuga sang risgo nga dako ang madula sa pondo sang gobyerno.
Kalakip sa mga nagapanguna nga natukiban sang COA ang P388 million pada sa 253 ka natapos na nga proyekto, P351.7 million para sa 94 ka terminated nga proyekto kag P43.7 million para sa anom ka proyekto nga nagahulat sang terminasyon.
Ang mga wala nabawi nga advance payments ang nagapakita sang kapaslawan nga mabuhinan ang mga bayad nga nagamando sang 15 percent reduction gikan sa periodic progress payments sang mga kontratista tubtob nga mabayaran ang advances.
Kalakip man sa isyu nga nakita sa findings ang kapaslawan nga i-forfeit ang advance payment bonds sa tion sang terminasyon sang kontrata.
Kulang man sang monitoring kag husto nga pagbuhin sa mga billing sang kontratista.
Indi man kompleto ang accounting records kag may mga delays sa pagproseso sang mga claim sang kontratista.
Bisan ang mga indi mabawi nga advances ang nagakaon man sang dako nga balor sang pondo sang publiko nga indi na magamit sang gobyerno para sa iban nga mas importante nga proyekto.
Gani ginsuhestyon sang COA nga hingyuon ang gilayon nga pagbayad gikan sa mga kontratista ukon i-forfeit ang napost sang mga ini nga bonds.
Dapat nga suguran naman ang legal action batok sa mga nagabalibad sa pagbalik sang ila advances.
Panugyan sang COA nga hugot nga ipatuman ang ang pagsunod sa IRR sang RA No. 9184 kag mga patakaran sang DPWH sa pagbawi sang advance payments.
Kasubong man nga pasanyugon ang monitoring mechanism agud maseguro ang nagakaigo nga pagbuhin sang advances gikan sa progress billings.
Suno sa mga ini, dapat nga ipatuman ang mga probiyon sang kontrata nga nagapahanugot sa pagbuhin sang advances gikan sa mga claims kag iban pa nga current projects sang parehas nga kontratista.
Dugang sang ahensya nga dapat pamatbatan sang administrative sanctions ang mga personnel nga napaslawan sa pagsunod sa proseso sang pagbawi.
Samtang, ginpahayag naman sang pamunuan sang DPWH nga padayun ang ila pagtinguha nga masabat ang isyu, kalakip na ang pag-issue sang demand letters sa mga kontratista, koordinasyon sa mga regional offices agud ipatuman ang koleksyon, kag pagpatigayon sang mga legal remedies.
Sa pihak sang mga tikang, gin-athag sang COA ang importansya sang mas hugot nga pagsunod kag dugang pa nga mga remedial actions agud malikawan ang pagdako sang wala mabawi nga advances.
