Gina-abi abi sang Negrosanon Initiative for Climate and the Envorinment (NICE) nga naghimo nagid man sang tikang si Governor Eugenio Jose “Bong” Lacson tuhoy sa kontrobersyal nga conversion sang Hacienda Asia Plantations Incorporated (HAPI) sang 4,000 hectares nga duta sa banwa sang Candoni agud himuon palm oil plantation.
Sa interview sang Bombo Radyo Bacolod kay Joshua Villalobos, secretary general sang NICE, nagdagdag gid man sang cease and desist order ang Environmental Management Bureau Region 6 matapos mabatun ang sulat sang gobernador.
Paathag sini nga Agosto 2024 pa lamang sila ang nagpagwa na sang position paper sa pagpamatok sa proyekto bangod sa environmental, social kag legal nga mga problema nga matuga sini.
Suno diri, nagpaandam na ang NICE sadto nga dapat usisaon sang maayo ang proyekto antes pasugtan.
Apang ini ang ginpadayun apisar nga wala sang Environmental Compliance Certificate ang HAPI.
Sang ginpangayuan sadto sang NICE sang ECC, ginpahayag sang mga ini nga sila ang may certificate of non-coverage sa pagcomply sang ECC, apang sang ginpangayuan sang certificate, sila ang wala sang maipakita sa baylo ang ginpakita sang HAPI amo ang letter nga pirmado sang Undersecretary sa Department of the Environment and Natural Resources.
Suno diri, madamo na sang kaangay nga proyekto abroad kasubong man sa Palawan kag Mindanao nga nakitaan sang malain nga epekto, bangod sa matuga nga pollution.
Nahibaluan nga sa palm oil plantation, indi pwede nga may iban nga tanom nga nagakabuhi gani kinahanglan tapson ang mga puno kasubong man ang mga hilamon kag sila ang nagagamit sang tuman ka isog nga herbicide.
Suno kay Villalobos, ini ang nagaguba man sa kalidad sang duta gani nagahumos kag ang chemicals ang mahimo man nga mag-ilis sa mga waterways bangod imbes nga 40 meters ang kalayuon sa mga suba santo sa layi, 20 meters lamang ang sa HAPI sa panindugan sang mga ini nga sila ang gintugutan.
Dugang pa sini nga nakapagkit man sa layi nga indi pwede tandugon ang mga kadutaan nga gina-estaran sang Indigeneous People (IPs), apang sa proyekto, ginalauman nga nilibo nga mga IPs ang madisplace.
Dugang pa ni Villalobos nga sa isa ka tuig nga pag-operar kag kalapad sang proyekto, 2-pages lamang ang ginasumiter nga report sang HAPI sa gobyerno.
Isa pa sa ginkakibot nila bangod apisar sa joint project ini sang DENR kag HAPI, nagpahayag ang pribado nga kompanya nga kun magapadala sang monitoring body ang DENR, sila ang kinahanglan pa magpadala sang sulat.
Suno diri, sa kontrata si Alfred Joseph Araneta ang chief executive officer sang HAPI, apang nagpahayag ini nga sila ang kinahanglan pa nga maglisensya sa top management nga nagakahulugan nga iban ang nagadesisyon sa proyekto.
