BACOLOD CITY — Mahimo nga nagbalik naman sa karun ang kartel sa ahos nga una na nga nag-atake sa Pilipinas sang tuig 2014.
Ini ang panan-awan ni Atty. Japhet Masculino, officer-in-charge sang Office of the Provincial Agriculturist sang Negros Occidental, kasunod sang pag-ibwal ni Senate Committee on Agriculture chairman Cynthia Villar sa Bureau of Plant Industry bangud sa kapaslawan nga punggan ang pagdamo sang garlic cartel nga amo ang ginapatihan responsable sa pagsaka sang presyo sang ahos.
Suno kay Masculino, mahimo nga may yara na gid man sang impormasyon si Villar tuhoy sa presensya sang garlic cartel amo gani nga naakigan sini ang direktor sang BPI bangud wala ini sang data nga dala bisan pa nga kinahanglanon ini sa hearing.
Nagapati ang OPA head nga mahimo nagbalik naman subong ang cartel nga nag-operate sang una kag ginahimo nga rason sa pagsaka sang presyo ang shortage sang supply nga artificial man lang gali.
Suno kay Masculino, madugay madunot ang ahos kun taguon sa bodega amo gani nga sarang ini nga ma-hoard sang mga traders agud mapakita nga may shortage.
Dugang pa ni Masculino, wala sang opisina sa probinsya nga nagahatag sang importation permit kundi ang Bureau of Plant Industry gid lamang sa Metro Manila.
May kaangtanan sini, nagpaathag ang OPA kun ngaa imported ang kadamuan nga ahos nga ginabaligya sa mga merkado kag gamay lamang ang bisaya ukon produksiyon mismo sang probinsya.
Ini ang eksplenasyon ni Masculino may kaangtanan sa presensya sang imported nga ahos halin sa Taiwan kag wala sang local garlic.
Suno kay Masculino, nagatanom man sang ahos ang mga Negrosanon apang bangud indi maregulate sang husto sang gobyerno ang importasyon, ginabubuan sang tuman kadamo nga supply halin sa luwas ang mga merkado amo gani nga naganubo ang presyo.
Bangud sini, pierde ang mga local farmers nga wala sang post harvest facilities gani kinahanglan nga pagwaon nila sa gilayon ang produkto bangud dako ang ila gasto apang gamay nalang ang ma-income.
Suno kay Masculino, sarang man nga makatanom sang variety nga pareho sa iya sang Taiwan ang mga taga-Negros ugaling pierde ang mga mangunguma sa gasto.
